Ук ажылда Тыва Республиканың Чазааның чанында 
Тываның гуманитарлыг болгаш тускай социал-экономиктиг шинчилелдер 
институдунуң Тыва Республиканың Тере-Хөл кожуунунуң Кунгуртуг 
суурунга 2022 чылдың августа эрттирген комплекстиг экспедициязының 
иштинге чорутканы социолингвистиктиг шинчилел ажылының 
түңнелдерин көргүскен. Авторлар шинчилел ажылында Кунгуртуг суурнуң 
чурттакчы чонунуң төрел-аймактары болгаш тус чоннуң дылының амгы 
үеде байдалынче угландырган. Тере-Хөл диалектизи тыва дылдың бир тускай, онзагай диалектизи 
болур. Ооң үн тургузуу өске диалектилерден өк-биле адаар ажык үннер 
чогу-биле ылгалып турар. Тываның өске кожууннарындан ырак, ук 
девискээрде доктаамал чурттап чоруур бөлүк аймактарның бары, хүнбүрүде амыдыралының, ажыл-агыйының тускайлаңы болгаш Тере-Хөл 
кожууннуң чурттакчыларының хөй кезии моол дылды билири ол черде 
дылдың байдалының бот-тускайлаң болурунга салдарлыг.